BAL

Bal, bitki nektarlarının, bitkilerin canlı kısımlarındaki salgıların veya bitkilerin canlı kısımları üzerinde yaşayan bitki emici böceklerin salgılarının bal arısı tarafından toplandıktan sonra kendine özgü maddelerle birleştirerek değişikliğe uğrattığı, su içeriğini düşürdüğü ve petekle depolayarak olgunlaştırdığı doğal ürünün genel adıdır. Ballar ikiye ayrılır.

Çiçek balı: Arının kovanlarını bulunduğu çevredeki bitki ve çiçek tipine bağlı olarak muhtelif çiçeklerden topladığı nektarlardan elde edilen bal türüdür. Ihlamur balı, yonca balı, ayçiçeği balı, pamuk balı, okaliptüs balı, akasya balı bunlardan bazılarına örnek olarak verilebilir.

Salgı (Çam) Balı: Arıların çiçek poleninden değil, bir aracı böceğin salgısını kullanarak ürettiği, müstesna bir baldır. Çam balının üretilmesi için, çam pamuklu böceği ya da halk arasında Basra böceği denilen bu böceğe ihtiyaç vardır. Çam pamuklu böcekleri, çamın özsuyunu emerek beslenir, artan özsuyunu da tatlı bir madde halinde dışkılarlar. Bu böcek sadece kızıl çam, karaçam ve Halep çamında yaşar. Çiçek balı polen bakımından salgı balı ise minareller bakımından daha zengindir. Çam balının bir özelliği de kıvamı bozulmadan veya kristalize olmadan uzun sürelerce saklanabilmesidir. Dünyada sadece Türkiye`de ve az miktarda Yunanistan`da bulunur.

Balın açık veya koyu renk olması nedendir? Çiçekler ve bitkiler bulunduğu coğrafi yapıya, iklime ve sezona göre farklılıklar gösterirler, neticede arıların gezdiği çiçeğe göre balın rengi ve kokusu da değişmektedir. Balın rengi şeffaf renkten koyu kehribar ve kahverengiye kadar; tadı ise hafiften zengin ve yoğun kıvama kadar çeşitlilik gösterebilmektedir. Örneğin; Akasya balı açık sarı olduğu gibi çam balı ve kestane balı koyu renkte ve yoğun tattadır. Genel bir kural olmasa da, açık renkli ballar daha hafif tada sahipken koyu renk ballar daha keskin bir tada sahiptir.

Balın Kullanım Alanları? Öncelikle şunu söylemeliyiz ki ortalama olarak 1 yaş üstü bütün kişiler bal kullanabilir. Ancak bal ne kadar doğal ve organik olursa olsun yine de şeker hastalarının bal tüketiminde ölçüyü kaçırmamaları önemlidir. Hastalıkların yanı sıra hastalık öncesi korunmada da bal kullanılmalıdır. Tatlıların, çayların tatlandırılmasında bal kullanılmalıdır. Cilt problemlerinde özellikle kullanılmaktadır. Cilt lekelerinde, sivilce akne sorunlarında haricen kullanımı tavsiye edilmektedir. Şeker yerine mutlaka bal kullanılmalıdır çünkü 1 küp şeker vücutta yarım saatte emilirken bal arı tarafından hazmedildiği için daha kolay sindirilmektedir ve şekerin vücuda bıraktığı kalıntıları bal bırakmamaktadır. Bal şifalı bitkilerle karıştırılarak da kullanılabilir. Özellikle zencefil, zerdeçal, çörek otu gibi bitkilerle karışımı ile yapılan macunlar çok revaçtadır. Bal kozmetik ve gıda sektöründe oldukça önemli pay sahibidir. Günümüzde ballı kremler, ballı macunlar, şampuanlar, diş macunları, kekler, krakerler artmaktadır. İlaç sanayinde ise bal birçok ilacın hammaddesi olarak kullanılmaktadır.